De afgelopen tijd verschijnen er steeds vaker berichten in de media over zwembaden die tijdelijk moeten sluiten vanwege een te hoge concentratie chloraat in het water. Het klinkt zorgwekkend – alsof zwemmen gevaarlijk zou zijn – maar dat beeld klopt niet. Tijd voor een genuanceerde en wetenschappelijk onderbouwde uitleg.
Chloor: de onmisbare schoonmaker
Om zwembadwater veilig te houden, gebruiken zwembaden natriumhypochloriet – in de volksmond “vloeibaar chloor”, het is hetzelfde spul als wat er in verdunde vorm zit in “dikke bleek”. Het doodt bacteriën en andere micro-organismen en voorkomt zo dat bezoekers ziek worden.
Zonder chloor zou een zwembad binnen enkele dagen een broedplaats zijn voor ziekteverwekkers.
Wat is chloraat precies?
Chloraat kan ontstaan uit de ontleding van hypochloriet. Hoe sneller de afbraak, hoe hoger de concentratie chloraat in de vloeistof en uiteindelijk in het zwembadwater.
- Temperatuur speelt hierbij een cruciale rol: onder de 15°C verloopt de afbraak veel trager.
- Opslagtijd is eveneens bepalend: hoe langer de voorraad blijft staan, hoe meer chloraat wordt gevormd.
- Ook concentratie en licht beïnvloeden de snelheid van afbraak.
De regels in Nederland
De Omgevingswet schrijft een maximum voor van 30 milligram chloraat per liter zwembadwater. Zodra een meting deze grens overschrijdt, is een zwembad verplicht te sluiten – ook als er geen enkel direct gezondheidsrisico is.
Is chloraat gevaarlijk voor zwemmers?
Volgens het RIVM en de WHO vormt chloraat pas bij langdurige en hoge blootstelling een mogelijk risico. Bij recreatief zwemmen is de opname in het lichaam minimaal. Het water wordt immers nauwelijks ingeslikt, en via de huid wordt chloraat niet opgenomen.
Om een idee te geven:
- Een volwassene zou dagelijks grote hoeveelheden zwembadwater moeten drinken met een zeer hoge concentratie chloraat om gezondheidsklachten te kunnen krijgen.
- Voor kinderen geldt hetzelfde: incidenteel water binnenkrijgen tijdens het zwemmen levert géén risico op.
De recente sluitingen zijn dus niet het gevolg van een gevaar voor de volksgezondheid, maar puur van de juridische norm die nu geldt.
Waarom sluiten zwembaden dan toch?
Omdat natriumhypochloriet tijdens opslag langzaam in chloraat verandert, kan de gemeten waarde in een zwembad stijgen. Als de drempelwaarde van 30 mg/L overschreden wordt, is de regel helder: de deuren moeten dicht.
Dit leidt tot een wrange situatie: het water is gewoon veilig, maar de wet schrijft sluiting voor. Die juridische drempelwaarde heeft een grote veiligheidsmarge: je moet er erg ver boven zitten voor het schadelijk wordt.
Oplossingen: hoe kan het beter?
De sector werkt al aan praktische maatregelen om het probleem te beperken:
- Koel opslaan van chloor – bij voorkeur onder de 15°C.
- Kleinere voorraden – vaker bestellen in plaats van grote tanks langdurig bewaren.
- Betere monitoring – regelmatige metingen om chloraatvorming tijdig te signaleren.
- Samenwerking in de keten – leveranciers, zwembaden en toezichthouders maken steeds meer afspraken en delen kennis om dit gezamenlijk te tackelen.
- Innovatie in alternatieve desinfectiemethoden – zoals elektrolyse ter plaatse of combinatie met UV-desinfectie, waardoor minder externe opslag nodig is.
Wat betekent dit voor jou als zwemmer?
Voor bezoekers is er één duidelijke boodschap: zwemmen in Nederland is veilig.
- Tijdelijke sluitingen zeggen niets over direct gevaar, maar alles over strenge wetgeving.
- Er wordt achter de schermen hard gewerkt aan oplossingen zodat zwembaden in de toekomst niet onnodig dicht hoeven.
Conclusie
Chloor is cruciaal voor hygiënisch en veilig zwembadwater. Bij de opslag kan een deel van dit chloor omzetten in chloraat. De Nederlandse norm van 30 mg/L is bijzonder streng, waardoor zwembaden soms verplicht moeten sluiten terwijl er geen risico voor zwemmers bestaat.
De komende jaren ligt de uitdaging bij de zwembranche om samen met leveranciers en toezichthouders praktische oplossingen te ontwikkelen, zodat zwembaden open kunnen blijven zonder concessies te doen aan veiligheid en gezondheid.
Oftewel: paniek is nergens voor nodig. Het zwembad blijft de veilige plek waar jong en oud zorgeloos kan genieten van zwemmen.
Over de auteur
Ries de Winter is scientific consultant swimming pools water chemistry bij de Nederlandse Stichting Water- & Zwemveiligheid (NSWZ). Hij heeft een brede chemische achtergrond, met opleidingen en ervaring op het gebied van analytische chemie, milieukunde en waterkwaliteit. Vanuit deze expertise verdiept hij zich in de complexe chemische processen die plaatsvinden in zwembadwater, zoals de afbraak van hypochloriet en de vorming van chloraat.
Met zijn wetenschappelijke kennis én praktische ervaring slaat hij de brug tussen theorie en toepassing: hij ondersteunt zwembaden, leveranciers en toezichthouders bij het ontwikkelen van veilige, duurzame en efficiënte methoden voor waterdesinfectie. Via zijn werk bij de NSWZ draagt hij bij aan transparantie en kennisdeling binnen de zwembranche, zodat zwembadbezoekers kunnen rekenen op schoon en veilig zwemwater.
📩 Contact: info@nswz.nl
🔗 LinkedIn: Ries de Winter